Fascynujące ciekawostki o polskich miastach. Atak z kosmosu, rekordowy mural, kości smoka i inne cuda Warszawy, Krakowa i innych miast

Zapraszam do przeglądu 9 najfajniejszych ciekawostek i nietypowych historii, związanych z polskimi miastami, które narobią ci apetytu na weekendowe wycieczki i city breaki. Przekonaj się, jakie sekrety skrywają polskie metropolie, miasta i miasteczka.

Przegląd miejskich ciekawostek zacznę od sztuki ulicznej. Z murali słyną np. Białystok i Rzeszów, pięknych przykładów sztuki ulicznej nie brakuje też w Warszawie. Jednak największego polskiego muralu trzeba szukać gdzie indziej. By go zobaczyć, musisz wybrać się na wycieczkę do Łodzi. Tam, przy ul. Piotrkowskiej 182 wznosi się mieszkalny wieżowiec, na którego 3 ścianach w 2021 r. wyrosło gigantyczne dzieło: mural wysoki na 70 m, ciągnący się przez 24 piętra! Jak podaje Urząd Miasta Łodzi, malowidło wykonało 8 artystów pod okiem Jakuba Rebelki.

Co przedstawia największy w Polsce mural? Odchodzącego w stronę zachodu słońca wiedźmina Geralta z Rivii, bohatera opowiadań i powieści Andrzeja Sapkowskiego. Dlaczego akurat Geralta? Ponieważ to jedna z najpopularniejszych postaci polskiej literatury i bohater serii gier wideo, które odniosły międzynarodowy sukces, a twórca wiedźmina, Sapkowski, urodził się i wychował w Łodzi. Z tego powodu wiedźmin jest tak samo łódzki jak ulica Piotrkowska i nic dziwnego, że ozdabia największy mural w mieście i całej Polsce.

Mural z wiedźminem na mapie Łodzi:

1 maja 1954 r. otwarto jedną z największych atrakcji Gdańska: Ogród Zoologiczny, który dziś jest największą tego rodzaju instytucją w Polsce. Jego powierzchnia bywa różnie podawana, ale wynosi od 126 (tak na oficjalnej stronie zoo) do 136 ha. Nawet ta mniejsza liczba wystarcza, by gdańskie zoo było rekordowo rozległe.

Ogród jest domem dla 859 zwierząt ze 146 gatunków, wśród których możesz spotkać lwy, kondory wielkie, oryksy szablorogie, hipopotamy karłowate, antylopy bongo, a także papugi, kangury, gibony i wielkie mrowie innych stworzeń z całego świata.
Do gdańskiego zoo szczególnie warto się wybrać zwłaszcza w maju 2024. Jak mogłeś się zorientować po dacie otwarcia, w tym roku Ogród Zoologiczny świętuje swoje 70-lecie. Z tej okazji zaplanowano dodatkowe atrakcje. Główne obchody odbędą się 11 i 12 maja. Do 3 maja możesz wziąć udział w konkursie fotograficznym – trzeba wysłać zdjęcia z wizyty w zoo, a najlepsze trafią na specjalną tablicę pamiątkową. Regulamin konkursu jest dostępny na oficjalnej stronie internetowej Gdańskiego Ogrodu Zoologicznego.

Gdański Ogród Zoologiczny na mapie:

Wiele polskich miast jest dumnych ze swoich pięknych rynków. Znane i mniej znane place zachwycają architekturą, zabytkami, czasem nietypowym kształtem. Ale chyba największe kontrowersje budzi kwestia tego, który rynek jest największy. Ostatecznie piękno to kwestia gustu, a rozmiary można ustalić z matematyczną dokładnością.

Często mówi się, że największym rynkiem w Polsce jest centralny plac Krakowa z Bazyliką Mariacką, Sukiennicami i wieżą ratusza. Zdarza się też, że jako największy wskazywany jest rynek Wrocławia. Tymczasem prawda i faktycznie rekordowy pod względem powierzchni polski rynek leżą zupełnie gdzie indziej.

Największy rynek miejski w Polsce to duma Olecka, miasteczka na Mazurach, liczącego niecałe 16 tys. mieszkańców. Od dawna mówiło się, że właśnie tutejszy plac, choć niepozorny i trochę zasłonięty drzewami, jest największy polskim rynkiem. Wątpliwości rozwiał pomiar geodezyjny z 2015 r.

Jak czytamy na stronie Urzędu Miasta w Olecku, tamtejszy rynek ma kształt trapezu o wymiarach 225 x 232 x 340 x 254 m oraz powierzchni wynoszącej dokładnie 6,4288 ha. To prawdziwy behemot!

Olecko na mapie:

Rynek w Krakowie, o powierzchni ok. 4 ha, nie jest nawet drugi, bo pod względem powierzchni wyprzedza go jeszcze plac w Latowiczu! To miasteczko na Mazowszu, liczące niecałe 6 tys. dusz, za to mogące pochwalić się rynkiem o wymiarach 250 x 180 m, co daje 4,5 ha powierzchni. Latowicz do niedawna w ogóle nie był brany pod uwagę w debacie na temat największych rynków miejskich, bo oficjalnie był wsią. Odzyskał jednak prawa miejskie 1 stycznia 2023 r. i tym samym zepchnął Kraków na trzecie miejsce w rankingu. Rynek we Wrocławiu, o powierzchni 3,8 ha, jest czwarty.

W Polsce znajduje się miejsce jak wyjęte z filmów Rolanda Emmericha. Padło ofiarą brutalnego ataku z kosmosu! Prawdopodobnie doszło do eksplozji i pożaru, a huk musiał być straszny! Nikt do końca nie wie, bo nikogo przy tym nie było. Chodzi o Morasko, osiedle na peryferiach Poznania, gdzie ok. 5 tys. lat temu spadł cały rój meteorytów.

Po tej starożytnej katastrofie zostało do dziś kilka kraterów, z których największy ma aż 90 m średnicy i 12 m głębokości. Znaleziono w nich mnóstwo odłamków meteorytów – skał, które przyleciały na Ziemię z przestrzeni kosmicznej, z innych, zupełnie obcych światów. Jak możemy przeczytać na oficjalnej stronie Instytutu Obserwatorium Astronomicznego Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, właśnie tutaj znaleziono największy polski meteoryt: wykopany w 2012 r. fragment pozaziemskiej skały ważył aż 261 kg!

Dziś teren upadku meteorytów objęty jest rezerwatem „Meteoryt Morasko”. Prowadzi przez niego ciekawa ścieżka dydaktyczna z tablicami opowiadającymi szczegółowo historię tego niezwykłego miejsca.

Rezerwat Morasko na mapie Poznania:

Warszawa jest stolicą Polski, odkąd Zygmunt III Waza przeniósł się do tego miasta z Krakowa w 1596 r. Prawda? Nieprawda! A przynajmniej nieprawda formalnie. Przenosiny Zygmunta III Wazy uczyniły z Warszawy de facto stolicę Polski, ale w prawie nie pojawiły się wówczas żadne zapisy, oficjalnie ustanawiające miasto siedzibą króla.

Pod względem ściśle formalnym Warszawa została oficjalnie stolicą Polski dopiero w 1952 r., kiedy odpowiedni zapis znalazł się w przyjętej konstytucji PRL. Królów już wtedy dawno nie było, ale o statusie Warszawy zadecydowała tradycja i bohaterska postawa mieszkańców miasta w czasie II wojny światowej i Powstania Warszawskiego. Artykuł 90 konstytucji PRL, dostępnej w całości za darmo online w Bibliotece Sejmowej, brzmiał:

Stolicą Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jest miasto bohaterskich tradycji Narodu Polskiego - Warszawa.

Warszawa jest więc formalnie stolicą Polski dopiero od 72 lat, ale nie przeszkadza to turystom z całej Polski i Europy tłumnie odwiedzać miasto praktycznie o każdej porze roku. Warszawa jest potęgą pod względem liczby odwiedzających miasto turystów, którą w skali roku liczy się w milionach. Gdzie ci wszyscy ludzie zmierzają? Okazuje się, że według badań Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, najpopularniejszą atrakcją Warszawy nie jest Pałac Kultury i Nauki, Zamek Królewski, Muzeum Narodowe ani nawet Stadion Narodowy, lecz Łazienki Królewskie.

Może to nie dziwne – Łazienki to ogromny i prześliczny park w centrum miasta, z alejami starych drzew i klasycystycznymi pałacykami, przeglądającymi się w eleganckich oczkach wodnych i kanałach, po których kiedyś pływały gondole. Wiosną i latem możesz tu nawet posłuchać za darmo koncertów muzyki Chopina, granych na żywo pod pomnikiem genialnego kompozytora.

Łazienki Królewskie na mapie Warszawy:

Kraków słynie z wielu cudów, atrakcji i niezwykłych zabytków, i niemal każdy zaułek miasta skrywa niezwykłe historie. Wśród morza krakowskich ciekawostek każdy znajdzie coś dla siebie. Wybrałem dwie, trochę nietypowe, które mogą cię szczególnie zainteresować.

Po pierwsze, Kraków uważa się za ojczyznę słynnego Smoka Wawelskiego i ma na to dowody, a przynajmniej dawniej sądził, że ma. Otóż przy wejściu do katedry na Wawelu, po lewej stronie, wiszą przy murze gigantyczne kości. Dawniej uważano, że to szczątki Smoka Wawelskiego, dowodzące prawdziwości legendy o bestii spoczywającej pod zamkiem, powalonej podstępem przez szewczyka Dratewkę. Wierzono też, że w dniu, gdy kości zerwą się z łańcuchów i spadną na ziemię, nastąpi koniec świata.

Jak czytamy w Gazecie Krakowskiej, kości z Wawelu zbadano na początku XX w. i czar prysł. Okazało się, górna z nich to fragment nogi mamuta, środkowa to część szczęki wieloryba, a dolna to czaszka nosorożca. Nie wiadomo dokładnie, jak tak nietypowe szczątki dostały się do Krakowa, ale wiemy na pewno, że niestety nie są to pozostałości smoka.

Druga związana z Krakowem ciekawostka to już twarda i potwierdzona przez uczonych historia, oficjalnie przyjęta przez Pocztę Polską. Otóż Kraków jest miejscem narodzin polskiej poczty, a przynajmniej pierwszego oficjalnego i trwałego połączenia pocztowego na ziemiach polskich. Uruchomiono je 18 października 1558 r. na rozkaz króla Zygmunta Augusta. Jeźdźcy na koniach rozstawnych mieli przekazywać wiadomości z Krakowa do Wenecji przez Wiedeń. Sprawna komunikacja z Wenecją była polskiemu królowi potrzebna w sprawie może dość przyziemnej, ale bardzo praktycznej: władca załatwiał formalności wymagane do przejęcia spadku po zmarłej matce. Pierwszym kierownikiem poczty królewskiej został dworzanin Zygmunta, Włoch Prospero Provana, a data 18 października do dziś jest świętowana jako Dzień Poczty Polskiej.

Wrocław jest absolutnym rekordzistą pod względem liczby mostów. Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu ma pod opieką 111 mostów i 38 kładek. To łącznie 149 przejść nad Odrą i jej ponad 10 dopływami, które przecinają stolicę Dolnego Śląska.

Mostów we Wrocławiu jest tak dużo, że miasto plasuje się pod tym względem w europejskiej czołówce. Tylko Hamburg, Berlin, Wiedeń, Amsterdam i Sankt-Petersburg mają ich więcej (przy czym Hamburg zostawia konkurencję daleko w tyle, bo ma aż prawie 2500 mostów).

Do mostowych perełek Wrocławia należy najwyższy most w całej Polsce – Rędziński, którego pylony sięgają 122 m wysokości.

Most Rędziński na mapie Wrocławia:

Wszyscy wiedzą, że stolicą Polski jest Warszawa, kiedyś był nią Kraków, dawno temu Gniezno, a kujony pamiętają jeszcze, że król Przemysł II obrał sobie za siedzibę Poznań. Jest jednak jedno miasto, o którym wszyscy zapomnieli, że kiedyś także nosiło godność stolicy Polski.

Chodzi o Radom (nie wierzysz? Sprawdź na oficjalnej stronie Muzeum Historii Radomia). Miasto stało się nieformalną stolicą Polski po tym, jak król Kazimierz Jagiellończyk, zmuszony do dłuższej wyprawy na Litwę, wyznaczył na następcę tronu i namiestnika królestwa swego syna, też Kazimierza. Królewicz miał rezydować w Krakowie, ale dwór obawiał się zamachu, więc przeniesiono się do Radomia, który stał się do facto stolicą państwa w latach 1481-1483.

Jest jeszcze jedna ciekawostka, związana z Radomiem. Otóż okazuje się, że miasto ma całkiem sporą powierzchnię i jest większe od Paryża (chodzi o stolicę Francji, a nie wioskę w woj. kujawsko-pomorskim). Radom ma oficjalnie 112 km kwadratowych, a Paryż tylko 105. Nie świadczy to może o wielkości Radomia, ale na pewno unaocznia, jak w gruncie rzeczy niewielki i zatłoczony jest Paryż (ten we Francji).

Polacy lubią pomniki i chętnie stawiają je na cześć znanych ludzi, ważnych wydarzeń, ulubionych potraw, sprzętów AGD… warzyw… zwierząt gospodarczych… postaci z bajek. Aż trudno uwierzyć, ile dziwnych i zabawnych pomników stoi w naszym kraju! W tej sytuacji może nie zdziwi cię, że gdzieś w Polsce stoi dumny pomnik chrząszcza. Ale czy zgadniesz, gdzie się znajduje?

Oczywiście w Szczebrzeszynie w woj. lubelskim, mieście, które okryło się nieśmiertelną sławą dzięki wierszowi „Chrząszcz” Jana Brzechwy. Padają w nim słowa:

W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie
i Szczebrzeszyn z tego słynie.

Dziś Szczebrzeszyn słynie z wiersza i samego pomnika chrząszcza, dłuta Zygmunta Jarmuła, ustawionego na rynku w 2011 r. Czepialscy mogą wskazać, że brązowy owad przypomina raczej świerszcza niż chrząszcza, ale nie bądźmy drobiazgowi.

Pomnik chrząszcza w Szczebrzeszynie na mapie:

Znasz jakieś fajne i zaskakujące ciekawostki o swoim mieście? Podziel się nimi w komentarzach!

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Podróży codziennie. Obserwuj Stronę Podróży!

Wykorzystane źródła:

• Urząd Miasta Łodzi
• Urząd Miasta Olecko
• Gdański Ogród Zoologiczny
• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Biblioteka Sejmowa
• Poczta Polska
• Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu
• Muzeum Historii Radomia

Czytaj też: Najpiękniejsze miejsca w Polsce. 25 cudownych zakątków, które musisz zobaczyć: zabytki, cuda przyrody, skarby UNESCO